菜根谭 · 评议
cài gēn tán · píng yì
tiān
yuè
ér
zi
měi
yún
yuè
lóng
zhōng
niǎo
qián
kūn
shuǐ
shàng
píng
shì
xùn
zhēng
zhū
ér
kāng
jié
yún
táng
xùn
sān
bēi
jiǔ
tāng
zhēng
zhū
rén
néng
xiōng
jīn
yǎn
jiè
tūn
liù
shàng
xià
qiān
shì
lái
ōu
shēng
hǎi
shì
yǐng
miè
cháng
kōng
jīng
lún
wàn
biàn
ér
dòng
chén
jūn
zi
hǎo
míng
biàn
便
rén
zhī
niàn
xiǎo
rén
hǎo
míng
yóu
huái
怀
wèi
rén
zhī
xīn
rén
ér
jiē
hǎo
míng
kāi
zhà
shàn
zhī
mén
shǐ
使
rén
ér
hǎo
míng
jué
wèi
shàn
zhī
hǎo
míng
zhě
dāng
yán
jūn
zi
dàng
guò
qiú
xiǎo
rén
è
duō
cóng
róu
chù
zhé
shì
fáng
mián
zhī
zhēn
shēn
chóu
cháng
ài
zhōng
lái
rén
yuǎn
dāo
tóu
zhī
chí
shēn
shè
shì
suí
jìng
ér
qiān
shì
huǒ
liú
jīn
ér
qīng
fēng
rán
yán
shuāng
shā
ér
ǎi
rán
yīn
mái
kōng
ér
huì
lǎng
rán
hóng
tāo
dào
hǎi
ér
chí
zhù
rán
fāng
shì
zhòu
nèi
de
zhēn
rén
pǐn
ài
shì
wàn
yuán
zhī
gēn
dāng
zhī
shě
shí
shì
zhòng
zhī
běn
yào
sǎo
chú
zuò
rén
yào
tuō
cún
jiǎo
zhī
xīn
yīng
shì
yào
suí
shí
shí
zhī
niàn
níng
yǒu
qiú
quán
zhī
huǐ
yǒu
guò
qíng
zhī
níng
yǒu
wàng
zhī
zāi
yǒu
fēi
fēn
zhī
huǐ
rén
zhě
měi
ér
shòu
rén
huǐ
zhě
zāo
fān
shàn
bàng
biàn
便
jiā
fān
xiū
shěng
shì
yuān
ér
zēng
měi
rén
zhě
fēi
ér
shòu
rén
zhě
fān
hèng
biàn
便
zhǎng
fān
zhuǎn
huò
ér
wèi
mèng
xuán
jīn
pèi
shì
shì
zhēn
shuì
suī
zhēn
jué
hòu
jiǎ
xián
zhōng
yǎn
tán
yuán
yán
yán
shuō
lái
suī
shì
yòng
shí
fēi
tiān
huò
rén
xiān
wēi
jiāo
zhī
suǒ
lái
yào
kàn
huì
shòu
tiān
rén
xiān
wēi
huò
jǐng
zhī
suǒ
huò
lái
yōu
yào
kàn
huì
jiù
róng
gòng
yàn
qiú
róng
shēng
tóng
gēn
tān
shēng
wèi
zuò
rén
zhǐ
shì
wèi
shuài
zhēn
zōng
suī
yǐn
hái
xiǎn
cún
xīn
ruò
yǒu
bàn
háo
wèi
jìng
shì
wèi
suī
gōng
liáo
zhàn
zhī
fǎn
xiào
péng
xīn
shē
chǐ
yíng
sān
zhuǎn
chī
lěi
gāo
wēi
zhì
xiǎo
zhě
móu
bēi
zhě
tán
gāo
xìn
rán
pín
jiàn
jiāo
rén
suī
shè
jiāo
hái
yǒu
fēn
xiá
yīng
xióng
shì
zòng
shì
huī
huò
quán
méi
bàn
diǎn
zhēn
xīn
zāo
kāng
wèi
zhì
féi
shì
piān
tān
gōu
xià
ěr
jǐn
yīn
guì
shuí
rén
néng
jiě
lóng
zhōng
é
é
:é
é
é
niǎo
yòu
niǎo
shòu
yòng
de
zhēn
niǎo
huò
jiǎ
niǎo
qín
shū
shī
huà
shì
zhī
yǎng
xìng
líng
ér
yōng
shǎng
xiàng
shān
chuān
yún
gāo
rén
zhī
zhù
xué
shí
ér
zi
wán
guāng
huá
jiàn
shì
dìng
pǐn
suí
rén
shí
jiàn
wéi
gāo
xià
shū
qióng
yào
shí
wèi
xiān
jiāng
shàng
qiān
huá
shì
shū
méi
zhī
yìng
dàn
yuè
chán
shī
luò
kōng
ruò
zhǎo
zhī
qīng
lián
lián
guān
duō
hòu
tài
qīng
chī
rén
měi
duō
jìn
hòu
jūn
zi
suī
zhòng
lián
jiè
hán
gòu
zhī
liàng
suī
jiè
chī
wán
yǒu
chá
yuān
gòu
zhī
jīng
míng
shén
shū
tiān
zhēn
làn
màn
shī
wén
zhī
gōng
zhuō
cóng
fēn
zāi
jiàn
zhōu
zhī
rén
chún
yòng
qiǎo
shū
kuáng
zhī
shì
rèn
xìng
zhēn
rén
xīn
zhī
shēng
pàn
cuì
xiǎo
ào
yán
shuāng
jié
zòng
gāo
shāng
chōng
hóng
mèi
qiū
shuǐ
suī
yàn
sǔn
qīng
xiū
pín
jiàn
suǒ
nán
nán
zài
jié
ér
nán
zài
yòng
qíng
guì
suǒ
nán
nán
zài
tuī
ēn
ér
nán
zài
hǎo
zān
yīng
zhī
shì
cháng
hán
zhī
zi
kàng
jié
zhì
zhōng
miào
táng
zhī
shì
cháng
shān
zhī
liào
shì
zhú
nóng
yàn
sǔn
zhì
dàn
quán
zhēn
róng
chǒng
páng
biān
děng
dài
yáng
yáng
kùn
qióng
bèi
hòu
gēn
suí
rén
xián
shì
chù
jīn
rén
què
máng
guò
le
shēng
rén
shí
shòu
chù
jīn
rén
fǎn
le
shì
zǒng
shì
dān
kōng
zhú
wàng
kàn
shēn
rèn
shēn
zhēn
ěr
zhī
cǎo
gēn
yuán
zhì
shì
dāng
yǒng
fèn
cǎi
yún
sàn
liú
cuì
rén
dāng
zǎo
huí
tóu
shào
zhuàng
zhě
shì
shì
dāng
yòng
ér
fǎn
qīng
fàn
fàn
zuò
shuǐ
zhōng
ér
zhèn
yún
xiāo
zhī
shuāi
lǎo
zhě
shì
shì
wàng
qíng
ér
qíng
fǎn
zhòng
wèi
yuán
xià
ér
tuō
jiāng
suǒ
zhī
shēn
:hé。
h
é
jīng
shuō
wén
běn
wèi
zhī
ěr
·
shì
·
guō
zhù
niǎo
gēn
'
'
fàn
'
zhǐ
'
niǎo
de
chì
bǎng
fān
zhǐ
yáng
fēn
chuán
biàn
便
ān
shuǐ
zhǐ
zhù
fēn
biàn
便
wěn
hán
xìn
yǒng
bèi
zhèn
zhǔ
bèi
qín
cái
míng
guān
shì
jiàn
shā
huò
guāng
bài
quán
shì
jūn
shí
chóng
cái
guó
jiē
shí
fēn
bài
zhě
kāng
jié
yún
yǐn
jiǔ
jiào
chéng
mǐng
dǐng
kàn
huā
shèn
zhì
zhǐ
zāi
yán
shì
zhě
shēng
ér
shēng
qiè
zhě
yíng
dīng
dào
rén
rén
ér
yíng
dīng
miè
shǐ
shì
hài
rén
zhōng
shì
shì
zhī
wéi
hài
shì
shī
xuè
bēi
zhōng
kān
xiào
xīng
xīng
zhī
shì
jiǔ
wèi
cháo
shàng
lián
yàn
yàn
zhī
tōu
ān
qún
wèi
chāo
rán
rán
jìn
ér
guān
hǎi
zhī
péng
miǎo
rán
xiǎo
yòu
jìn
ér
qiú
zhī
jiǔ
xiāo
zhī
fèng
wēi
suǒ
zhì
rén
cháng
ruò
ruò
ér
shèng
duō
jīn
miǎo
:miǎo
miǎo
m
i
ǎ
o
xiǎo
shuō
wén
tān
xīn
shèng
zhě
zhú
shòu
ér
jiàn
tài
shān
zài
qián
dàn
què
ér
zhī
shēn
jǐng
zài
hòu
xīn
shèng
zhě
jiàn
gōng
yǐng
ér
jīng
bēi
zhōng
zhī
shé
tīng
rén
yán
ér
xìn
shì
shàng
zhī
rén
xīn
piān
suì
shì
yǒu
wéi
zào
zuò
yǒu
xīn
wàng
dòng
zāi
é
huǒ
huǒ
jiāo
é
wèi
huò
shēng
běn
guǒ
zhòng
huā
huā
jié
guǒ
zhī
zhì
yǒu
yīn
chē
zhēng
xiǎn
dào
chěng
xiān
biān
dào
bài
chù
wèi
miǎn
shì
duī
shān
jīn
kuā
guò
dòu
lín
xíng
shí
hái
shì
kōng
shǒu
huā
chěng
chūn
guāng
fān
fān
fēng
cuī
guī
chén
zhú
jiān
cāo
cháo
shuāng
cháo
xuě
ào
jiù
láng
gān
guì
shì
qíng
zhī
kàn
zhòng
hài
yuè
pín
jiàn
shì
nài
jiǔ
zhī
jiāo
chù
hǎo
fǎn
shēn
tān
shāng
ér
liàn
jīn
zhě
jìng
bèi
shí
zhī
xiǎn
dān
piáo
ér
gān
yūn
zhě
zhōng
xiǎng
qiān
zài
zhī
lìng
míng
yūn
:yùn
yūn
y
ù
n
shuō
wén
wèi
luàn
kuàng
wèi
jiǎn
yūn
wèi
páo
·
zǎo
·
zhù
xíng
wèi
jīn
zhī
xīn
mián
yūn
wèi
jīn
xíng
jiù
”)
è
líng
ér
gāo
fēi
zhī
liǎn
ér
líng
rén
è
yǐng
ér
zǒu
zhī
chù
yīn
ér
yǐng
miè
zǒu
gāo
fēi
ér
píng
fǎn
wèi
hǎi
shì
zhī
chù
yīn
liǎn
ér
chán
yán
shì
tǎn
qiū
chóng
chūn
niǎo
gòng
chàng
tiān
làng
shēng
bēi
lǎo
shù
xīn
huā
tóng
hán
shēng
wèi
wàng
bié
chī
yán
duō
zāi
táo
shǎo
zāi
jīng
biàn
便
shì
kāi
tiáo
shī
shū
piān
hái
zhù
huò
wàn
jìng
zhé
yuán
zhù
qióng
tōng
wàn
yuán
chǔ
fēn
shì
rén
zhēn
zhú
wàng
nǎi
xiàng
tǎn
shàng
shè
kǎn
cóng
kōng
dòng
zhōng
zhù
fān
liáng
kǎi
zāi
译文
简析
《菜根谭》是明朝还初道人洪应明收集编著的一部论述修养、人生、处世、出世的语录集,为旷古稀世的奇珍宝训。对于人的正心修身、养性育德,有不可思议的潜移默化的力量。
注释

作者简介

洪应明[hóng yīng míng]

洪应明,字自诚,号还初道人,里居、生卒年及生平均不详,明代思想家、学者,约明神宗万历中前后在世。除著名的《菜根谭》外,还编著《仙佛奇踪》四卷。 《四库全书总目提要》称此书多记佛老二家故事。《仙佛奇踪》书序中介绍,他“幼慕纷华,晚栖禅寂”,说明他早年热衷于仕途功名,晚年则归隐山林,修道求仙。万历三十年(1602年)前后曾经居住在南京秦淮河一带,潜心著述。