上神宗皇帝书
shàng shén zōng huáng dì shū
níng
nián
èr
yuè
mǒu
diàn
殿
zhōng
chéng
zhí
shǐ
guǎn
pàn
guān
gào
yuàn
quán
kāi
fēng
tuī
guān
shì
jǐn
mèi
wàn
zài
bài
shàng
shū
huáng
xià
chén
jìn
zhě
jiàn
zhé
shàng
fēng
zhāng
yán
dēng
shì
zhī
fàn
tiān
wēi
zuì
zài
shè
gǎo
稿
shì
dài
yuè
zhī
zhū
ér
tīng
xún
wēi
mìng
zhì
wèn
zhī
mǎi
dēng
zhī
shì
xún
tíng
nǎi
zhī
xià
wéi
shè
zhī
yòu
néng
tīng
zhī
jīng
guò
wàng
zhì
gǎn
zhě
gǎi
guò
lìn
cóng
shàn
liú
yáo
shùn
tāng
zhī
suǒ
miǎn
qiǎng
ér
xíng
qín
hàn
lái
zhī
suǒ
jué
ér
jǐn
yǒu
mǎi
dēng
háo
zhī
shī
néng
shàng
lèi
yuè
zhī
míng
ér
xià
fān
rán
gǎi
mìng
céng
suǒ
wèi
zhì
chū
tiān
xià
ér
tīng
zhì
wēi
jiā
hǎi
ér
chén
jīn
zhī
xià
wèi
yáo
shùn
wèi
tāng
mín
ér
cuò
xíng
qiáng
bīng
ér
róng
yǒu
jūn
rěn
zhī
wéi
dāng
xīn
juān
gān
nǎo
jìn
suǒ
zhì
zhī
nǎi
zhě
chén
zhī
tiān
xià
zhī
shì
yǒu
mǎi
dēng
zhě
ér
wèi
xiān
zhě
gài
wèi
xìn
ér
jiàn
shèng
rén
jiāo
qiǎn
yán
shēn
jūn
zi
suǒ
jiè
shì
shì
lùn
xiǎo
zhě
ér
zhě
jiāng
yǒu
dài
ér
hòu
yán
jīn
xià
guǒ
shè
ér
zhū
shì
zhī
ér
yán
chén
yǒu
zuì
shì
yuàn
zhōng
yán
zhī
chén
zhī
suǒ
yán
zhě
sān
yuàn
xià
jié
rén
xīn
hòu
fēng
cún
gāng
ér
rén
yǒu
suǒ
shì
rén
chén
shì
xià
zhī
mìng
néng
shǐ
使
xiǎo
mín
shì
xià
zhī
néng
shèng
qiáng
bào
zhì
rén
zhǔ
suǒ
shì
zhě
shuí
shū
yuē
lín
zhào
mín
lǐn
ruò
xiǔ
suǒ
zhī
liù
yán
tiān
xià
wēi
rén
zhǔ
wèi
jūn
mín
sàn
wèi
chóu
chóu
sàn
zhī
jiān
róng
háo
tiān
xià
guī
wǎng
wèi
zhī
wáng
rén
yǒu
xīn
wèi
zhī
yóu
guān
zhī
rén
zhǔ
zhī
suǒ
shì
zhě
rén
xīn
ér
rén
xīn
zhī
rén
zhǔ
zhī
yǒu
gēn
dēng
zhī
yǒu
gāo
zhī
yǒu
shuǐ
nóng
zhī
yǒu
tián
shāng
zhī
yǒu
cái
gēn
gǎo
稿
dēng
gāo
miè
shuǐ
nóng
tián
shāng
cái
pín
rén
zhǔ
shī
rén
xīn
wáng
zhī
rán
huàn
zhī
zāi
wèi
wèi
cóng
rán
gǒu
fēi
huò
hǎo
wáng
kuáng
sàng
zhì
shú
gǎn
xiōng
qīng
fàn
rén
xīn
zi
chǎn
fén
zài
shū
zhòng
yán
shí
ān
shì
wéi
zhòng
nán
fàn
zhuān
nán
chéng
ér
kǒng
zi
yuē
xìn
ér
hòu
láo
mín
wèi
xìn
wéi
wéi
shāng
yāng
biàn
rén
xīn
suī
néng
zhòu
zhì
jiàng
zhào
yuàn
tiān
xià
shǐ
使
mín
zhī
ér
zhī
jiàn
xíng
ér
jiàn
suī
tiān
xià
xuán
zhǒng
ér
shī
zhì
shēn
miǎn
zuì
chū
zǒu
ér
zhū
hóu
chē
liè
xùn
ér
qín
rén
āi
jūn
chén
zhī
jiān
yuàn
sòng
xiāng
gōng
suī
xíng
rén
shī
zhòng
ér
wáng
tián
cháng
suī
zhòng
ér
qiáng
shì
jūn
zi
wèi
lùn
xíng
shì
zhī
shì
fēi
xiān
guān
zhòng
xīn
zhī
xiàng
bèi
xiè
ān
zhī
yòng
zhū
huán
wèi
shì
ér
zhòng
zhī
suǒ
guó
ān
liàng
zhī
zhào
jùn
wèi
fēi
ér
shì
yǒu
fǎn
wèi
wēi
jīn
wèi
yǒu
tóng
zhòng
ér
ān
gāng
guǒ
yòng
ér
wēi
zhě
jīn
xià
zhī
rén
xīn
zhī
yuè
zhōng
wài
zhī
rén
xián
xiào
jiē
yán
zōng
lái
zhì
cái
yòng
zhě
guò
sān
shǐ
使
pàn
guān
jīng
jīn
bǎi
nián
wèi
cháng
quē
shì
jīn
zhě
yòu
chuàng
hào
yuē
zhì
zhì
sān
tiáo
shǐ
使
liù
shào
nián
jiǎng
qiú
nèi
shǐ
使
zhě
shí
bèi
fēn
háng
yíng
gàn
wài
zào
duān
hóng
mín
shí
jīng
chuàng
xīn
jiē
huáng
huò
xián
zhě
qiú
shuō
ér
wèi
miǎn
yōu
xiǎo
rén
cháo
tíng
suì
wéi
bàng
wèi
xià
wàn
chéng
zhī
zhǔ
ér
yán
wèi
zhí
zhèng
tiān
zi
zhī
zǎi
ér
zhì
cái
shāng
xíng
jià
téng
yǒng
jìn
huái
diān
yuǎn
chuān
shǔ
xuān
chuán
wàn
kǒu
lùn
shuō
bǎi
duān
huò
yán
jīng
shī
zhèng
diàn
zhì
jiān
guān
kuí
shēn
shān
dāng
xíng
jiǔ
jìn
shōu
sēng
cháng
zhù
jiǎn
bīng
lǐn
děng
lèi
shèng
yán
ér
shèn
zhě
zhì
wéi
ròu
xíng
yán
chū
mín
qiě
láng
xià
èr
sān
chén
wén
rán
ér
zhī
zhě
yuē
shì
yòu
rén
yán
rén
yán
suī
wèi
jiē
rán
ér
yǒu
zhì
bàng
rén
tān
cái
ér
hòu
rén
dào
rén
hào
ér
hòu
rén
yín
zhě
wèi
zhì
bàng
suì
zhī
rén
jiē
zhōng
hòu
jīn
suì
zhī
rén
jiē
kǒng
zi
yuē
gōng
shàn
shì
xiān
yòu
yuē
zhèng
míng
jīn
xià
cāo
ér
huì
shì
yǒu
míng
ér
suī
jiā
zhì
huì
jiě
shì
liè
qiān
jīn
gòu
rén
rén
xìn
bàng
zhǐ
zhì
zhì
sān
tiáo
qiú
zhī
míng
liù
shào
nián
shǐ
使
zhě
shí
bèi
qiú
zhī
yīng
quǎn
ér
lín
sǒu
rén
yuē
fēi
liè
fàng
yīng
quǎn
ér
shòu
xùn
cāo
wǎng
ér
jiāng
rén
yuē
fēi
juān
wǎng
ér
rén
xìn
chén
wéi
xiāo
chán
zhào
rén
xīn
ér
ān
guó
běn
ruò
zhì
zhì
sān
tiáo
xià
zhī
suǒ
chuàng
zhě
guò
xīng
chú
hài
shǐ
使
zhī
ér
xīng
hài
chú
zhī
ér
tiān
xià
yuè
rén
xīn
ān
xīng
chú
hài
suǒ
ér
xià
ér
shǐ
使
zǎi
xiàng
shú
ér
hòu
xíng
shì
ruò
yóu
zhōng
shū
shì
luàn
shì
zhī
shèng
jūn
xián
xiàng
rán
ruò
miǎn
yóu
zhōng
shū
shú
miǎn
shǐ
使
zǎi
xiàng
zhī
shè
nǎi
rǒng
cháng
ér
míng
zhì
zhě
suǒ
guó
guì
hàn
zhī
wén
jǐng
shū
zhī
shì
táng
zhī
fáng
chuán
zài
zhī
gōng
ér
tiān
xià
zhī
yán
zhì
zhě
wén
jǐng
yán
xián
zhě
fáng
gài
shì
ér
jiàn
gōng
chéng
ér
rén
zhī
yuē
shàn
yòng
bīng
zhě
zhī
gōng
wéi
yòng
bīng
shì
rán
jīn
suǒ
zhě
wàn
fēn
wèi
huò
ér
zhī
tiān
xià
zhě
ruò
zhōng
zhī
dòu
shòu
wèi
zhuō
móu
xià
chéng
guó
sān
guān
shǔ
cáo
yùn
shǐ
使
ér
xià
èr
sān
chén
jiǎng
qiú
suì
yuè
ér
rén
zhī
dàn
kǒng
zhì
jiān
zhōng
dào
ér
fèi
mèng
yǒu
yán
jìn
ruì
zhě
tuì
退
ruò
yǒu
shǐ
yǒu
shí
nián
zhī
hòu
shì
kǒng
zi
yuē
jiàn
xiǎo
shì
chéng
shǐ
使
kǒng
zi
ér
fēi
shèng
rén
yán
yòng
shū
yuē
móu
qīng
shì
zhì
shù
rén
rán
tóng
nǎi
yuán
ruò
wéi
duō
ér
cóng
shǎo
jìng
ér
zuò
xiōng
jīn
shàng
zǎi
xiàng
chén
miǎn
wèi
wài
zhī
lùn
duàn
zhī
zǎi
xiàng
rén
chén
qiě
ér
xià
ān
shòu
míng
ér
fēi
chén
zhī
suǒ
shí
jūn
chén
xiāo
gàn
nián
ér
guó
zhī
xiào
máng
fēng
wén
nèi
tǎng
chū
shù
bǎi
wàn
mín
qiān
rén
ěr
wèi
shù
shuí
néng
qiě
qiǎn
shǐ
使
zòng
héng
běn
fēi
lìng
diǎn
hàn
qiǎn
xiù
zhí
zhǐ
huán
qiǎn
shǐ
使
jiē
shǒu
zǎi
láng
dào
zéi
gōng
xíng
chū
shù
xíng
xià
sòng
wén
yuán
jiā
zhī
zhèng
wén
jǐng
dāng
shí
chéng
jùn
xiàn
wèi
cháng
qiǎn
shǐ
使
zhì
xiào
wéi
jùn
xiàn
chí
huǎn
shǐ
mìng
tái
shǐ
使
zhī
zhì
xiāo
jǐng
líng
wáng
liáng
shàng
shū
yán
shì
wéi
děng
cháo
jìn
mén
qíng
tài
宿
cūn
xiàn
wēi
biàn
便
xíng
yóu
chuán
shé
shǒu
zǎi
gōng
láo
rǎo
mín
liáo
shēng
táng
kāi
yuán
zhōng
wén
róng
zòu
zhì
quàn
nóng
pàn
guān
shǐ
使
péi
kuān
děng
èr
shí
jiǔ
rén
bìng
shè
shǐ
fēn
háng
tiān
xià
zhāo
xié
kǒu
jiǎn
lòu
tián
shí
zhāng
shuō
yáng
chàng
huáng
jǐng
yáng
xiāng
jiē
wéi
biàn
便
ér
xiāng
chù
suī
shí
wàn
jiē
zhōu
xiàn
zhǐ
zhǔ
wèi
shǎo
wèi
duō
shǐ
使
bǎi
guān
dōu
shěng
ér
gōng
qīng
xià
róng
wēi
shì
gǎn
xià
zhī
guān
suǒ
xíng
wèi
shì
wèi
fǒu
jìn
zhě
jūn
shuì
kuān
guān
gài
xiāng
wàng
cháo
tíng
xuán
jué
fēi
ér
tiān
xià
zhì
jīn
wéi
bàng
céng
wèi
shù
suì
shì
fēi
jiào
rán
chén
kǒng
hòu
zhī
shì
jīn
yóu
jīn
zhī
shì
qiě
suǒ
qiǎn
yóu
shì
shì
shǎo
ér
yuán
duō
rén
qīng
ér
quán
zhòng
rén
qīng
ér
quán
zhòng
rén
duō
huò
zhì
màn
xīng
zhēng
shì
shǎo
ér
yuán
duō
wéi
gōng
shēng
shì
xià
suī
yán
yuē
shù
yāo
gōng
rán
rén
chén
shì
jūn
zhī
cháng
qíng
cóng
lìng
ér
cóng
jīn
zhāo
tíng
zhī
hào
dòng
ér
è
jìng
hǎo
tóng
ér
è
zhǐ
suǒ
zài
shuí
gǎn
cóng
chén
kǒng
xià
chì
zi
nìng
suì
zhì
suǒ
xíng
zhī
shì
xíng
jiē
zhī
nán
zhě
biàn
shuǐ
zhuó
liú
shēng
mín
lái
zhòng
dào
qín
rén
zhī
yuē
jīng
shuǐ
shí
shù
dòu
qiě
gài
qiě
fèn
zhǎng
shǔ
cháng
yán
zhǎng
jīng
dào
jīn
bēi
ér
qīng
zhī
wàn
qǐng
zhī
dào
yòng
qiān
qǐng
zhī
bēi
suì
sān
suì
ér
mǎn
xià
xìn
shuō
shǐ
使
xiāng
shì
xíng
wàn
guān
gǒu
qiě
shùn
cóng
zhēn
wèi
xià
yǒu
xīng
zuò
shàng
tǎng
lǐn
xià
duó
nóng
shí
fáng
kāi
shuǐ
shī
dào
suī
shí
zhě
zhī
ròu
mín
tiān
xià
jiǔ
píng
mín
fāng
gài
lüè
jǐn
jīn
záo
kōng
fǎng
访
xún
shuǐ
suǒ
wèi
鹿
wéi
láo
fán
rǎo
fán
yǒu
huà
wèn
rén
xiǎo
suí
shì
chóu
láo
liàng
cái
yòng
ruò
guān
bìng
xíng
chù
jiàng
shè
yuán
ruò
cái
bàn
xīng
xiū
biàn
便
shēn
zòu
huàn
shǎng
wèi
zhòng
wèi
qīng
rán
bìng
zhōng
yán
zhū
rén
wàng
yǒu
shēn
chén
huò
guān
xīng
gōng
dāng
zuì
wàng
yōng
qīng
piāo
làng
jiān
rén
zhēng
yán
shuǐ
chéng
gōng
yǒu
shǎng
bài
shì
zhū
guān
suī
zhī
shū
biàn
便
xíng
tuì
退
suǒ
zài
zhuī
lǎo
shào
xiāng
shì
fǒu
suǒ
guò
quǎn
kōng
ruò
fēi
zhuó
rán
nán
xíng
qiě
wèi
xīng
zhī
zuì
zhòng
ér
xīng
zhī
guò
qīng
rén
duō
ài
shēn
shì
qiě
bēi
fèi
yàn
duō
wèi
jìn
mào
gēng
suì
yuè
shēn
tóng
yǒng
gǒu
xīng
jǐn
zhuī
shōu
rén
xīn
huò
yáo
shèn
fēi
shàn
zhèng
yòu
yǒu
hǎo
sòng
zhī
dǎng
duō
yuàn
zhī
rén
wàng
yán
mǒu
chù
zuò
bēi
guī
huài
suǒ
yuàn
tián
chǎn
huò
zhǐ
rén
jiù
wéi
guān
bēi
mào
tián
zhī
sòng
bèi
jīn
chén
zhī
cháo
tíng
běn
shì
ér
xíng
zāi
rén
yòng
xiāng
yóu
shí
zhī
yòng
zhī
yòng
chuān
zhī
yòng
zhōu
xíng
zhī
yòng
niú
suī
jiān
huò
yǒu
chōng
dài
rán
zhōng
fēi
tiān
xià
suǒ
cháng
xíng
jīn
zhě
wén
jiāng
zhè
zhī
jiān
shù
jùn
ér
cuò
zhī
tiān
xià
shì
yóu
jiàn
yàn
jìn
zhī
zǎo
mín
shǔ
zhī
dūn
chī
ér
fèi
nán
zāi
yòu
guān
mài
suǒ
zài
fáng
chǎng
chōng
qián
zhí
suī
yǒu
zhǎng
gèng
chóu
láo
zhǎng
suǒ
de
wēi
jiàn
shuāi
sàn
zhōu
jùn
shì
qiáo
cuì
zhī
shì
juān
qīn
fén
cóng
guān
fāng
zhě
yòng
zhī
rén
zhī
zhì
qíng
ruò
diāo
tài
shèn
chú
chuán
xiāo
rán
shì
wēi
bāng
zhī
lòu
fēng
kǒng
fēi
tài
píng
zhī
shèng
guān
xià
chéng
kěn
wèi
qiě
jīn
lìng
yán
jūn
jūn
yán
táo
cuàn
jìn
jūn
sān
fàn
xiāng
jūn
fàn
shuài
chǔ
rán
táo
jūn
cháng
bàn
tiān
xià
zhī
rén
wéi
xiāng
jūn
ruò
yǒu
táo
zhě
zuì
zhī
shì
qīng
táo
jūn
táo
shén
jīn
wèi
guān
zhǎng
nán
jìn
zhě
suī
shǐ
使
xiāng
rén
rán
zhì
suǒ
táo
wáng
xiāng
yóu
rèn
jīn
suì
liǎng
shuì
zhī
wài
bié
wèi
zhī
yōng
qián
bèi
guān
rén
zhī
guān
suǒ
rèn
táng
yáng
yán
fèi
yōng
diào
wéi
liǎng
shuì
shí
nián
yīng
gàn
liǎn
zhī
shù
dìng
liǎng
shuì
zhī
é
shì
diào
yōng
liǎng
shuì
jiān
zhī
jīn
liǎng
shuì
nài
yōng
shèng
rén
zhī
hòu
shì
liǎng
shuì
zhī
wài
shēng
chū
míng
wàn
hòu
shì
xìng
yǒu
duō
zhī
jūn
zhī
liǎn
zhī
chén
yōng
qián
chú
chāi
réng
jiù
shǐ
使
tiān
xià
yuàn
tuī
suǒ
cóng
lái
yǒu
rèn
jiù
zhě
yòu
shǐ
使
fāng
guō
děng
zhī
mín
xiāng
jūn
pǐn
guān
xíng
shì
zhī
jiā
mín
bìng
shì
shuō
yuē
zhōu
tián
gēng
zhě
chū
zhái
máo
zhě
yǒu
ér
hàn
shì
zǎi
xiàng
zhī
zi
miǎn
shù
biān
suǒ
jiè
kǒu
zhě
guān
yǎng
mín
jīn
zhě
mín
yǎng
guān
gěi
zhī
tián
ér
gēng
quàn
zhī
nóng
ér
shì
yǒu
jiā
zhī
zhēng
ér
mín
suǒ
wéi
shēng
wèi
shāng
shì
shì
dāng
ěr
míng
zhī
qiě
suì
zhī
shù
guò
sān
sān
zhī
zhí
sān
bǎi
jīn
shì
sān
zhī
gōng
qīng
jiàng
miǎn
zhě
fèi
sān
bǎi
ér
shì
ruò
xíng
jiē
yǒu
shì
ruò
mín
suǒ
yuè
suǒ
ān
zòng
yǒu
jīng
diǎn
míng
wén
yuàn
ruò
xíng
èr
zhě
yuàn
dān
dīng
gài
tiān
mín
zhī
qióng
zhě
zhī
wáng
zhě
shǒu
ér
jīn
xià
shǒu
zhī
děng
gǒu
fēi
jiāng
jué
ér
wèi
wáng
shì
jiā
yǒu
dīng
ér
shàng
yòu
ruò
jiǎ
zhī
shù
suì
chéng
dīng
ér
jiù
lǎo
ér
méi
guān
yǒu
hǎi
rěn
jiā
mèng
zi
yuē
shǐ
zuò
yǒng
zhě
hòu
chūn
qiū
shū
zuò
qiū
jiǎ
、“
yòng
tián
jiē
zhòng
shǐ
wèi
mín
huàn
qīng
miáo
fàng
qián
yǒu
jìn
jīn
xià
shǐ
chéng
měi
suì
cháng
xíng
suī
yún
pèi
ér
shù
shì
zhī
hòu
bào
jūn
xià
néng
bǎo
zhī
tiān
xià
hèn
zhī
guó
shǐ
zhī
yuē
qīng
miáo
qián
xià
shǐ
zāi
dōng
nán
mǎi
juàn
běn
yòng
jiàn
qián
shǎn
西
liáng
cǎo
zhé
duì
cháo
tíng
yǒu
zhù
lìng
zhí
yòu
měi
xíng
rán
ér
mǎi
juàn
wèi
cháng
zhé
yán
liáng
cǎo
wèi
cháng
zhé
chāo
nǎi
zhī
qīng
miáo
pèi
zhī
shuō
shì
kōng
wén
zhǐ
zhì
píng
zhī
chū
jiǎn
yǒng
dāng
shí
zhào
zhǐ
wèi
míng
yán
yǒng
shù
biān
zhù
zài
jiǎn
shū
yǒu
méng
yuē
jīn
lùn
yáo
huò
dài
hái
dōng
jūn
huò
huàn
gōng
shǒu
yuē
shù
nán
shì
míng
zāi
zòng
shǐ
使
lìng
jué
xíng
guǒ
pèi
jiān
yuàn
qǐng
zhī
jiē
pín
zhī
rén
jiā
ruò
yǒu
yíng
zhì
guān
jiāo
děng
biān
zhī
táo
wáng
táo
wáng
zhī
jūn
zhī
lín
bǎo
shì
yǒu
zhì
yǒu
rán
qiě
cháng
píng
zhī
wèi
wèi
zhì
suǒ
shǒu
zhě
yuē
ér
suǒ
zhě
guǎng
广
jiè
shǐ
使
wàn
jiā
zhī
yǒu
qiān
ér
guì
zhī
qiān
zài
shì
jià
píng
shì
zhī
jià
píng
bāng
zhī
mín
zhuān
dòu
gài
zhī
zhèng
cuī
zhī
láo
jīn
ruò
biàn
wèi
qīng
miáo
jiā
dài
qiān
zhī
wài
shú
jiù
qiě
cháng
píng
guān
qián
cháng
huàn
shǎo
ruò
jìn
shù
shōu
jiè
dài
ruò
liú
chōng
jiè
dài
suǒ
nǎi
zhī
cháng
píng
qīng
miáo
shì
néng
liǎng
huài
chéng
suǒ
sàng
duō
kuī
guān
hài
mín
suī
huǐ
dǎi
chén
qiè
xià
kǎo
shí
rán
wèn
rén
rén
zhī
xià
fāng
xíng
wèi
yǒu
hài
chén
jiàn
kǒng
wèi
píng
míng
zhī
chén
zài
xiá
西
jiàn
yǒng
zhū
xiàn
chén
cháng
qīn
xíng
chóu
yuàn
zhī
mín
shēng
zhèn
dāng
shí
fèng
shǐ
使
hái
zhě
jiē
yán
mín
jǐn
wèi
róng
rán
shān
dōng
zhī
dào
èr
shì
yuán
jué
nán
zhào
zhī
bài
míng
huáng
yuán
zhī
jīn
suī
wèi
zhì
wàng
xià
shěn
tīng
ér
hàn
zhī
shì
cái
kuì
jié
yòng
rén
sāng
yáng
zhī
shuō
mǎi
jiàn
mài
guì
wèi
zhī
jūn
shū
shí
shāng
xíng
dào
zéi
chì
zhì
luàn
xiào
zhāo
xué
zhě
zhēng
pái
shuō
huò
guāng
shùn
mín
suǒ
cóng
ér
zhī
tiān
xià
guī
xīn
suì
shì
jīn
zhě
lùn
xīng
zhī
chū
shuō
shàng
qiǎn
yán
guì
jiù
jiàn
yòng
jìn
yuǎn
rán
ér
guǎng
广
zhì
guān
shǔ
duō
chū
mín
qián
háo
shāng
jiǎ
jiē
ér
gǎn
dòng
wéi
suī
míng
yán
fàn
mài
rán
zhī
biàn
biàn
xíng
ér
shāng
zhēng
wèi
zhī
wén
shāng
zhī
shì
zhé
nán
xíng
mǎi
xiān
ér
qián
mài
hòu
ér
zhí
duō
fāng
xiāng
wěi
xiāng
tōng
bèi
chēng
zhī
yóu
ér
jīn
guān
mǎi
shì
xiān
shè
guān
zhì
簿
shū
lǐn
wèi
fèi
hòu
fēi
liáng
shòu
fēi
huì
贿
xíng
shì
guān
mǎi
zhī
jià
mín
guì
mài
qián
shāng
zhī
yuán
ér
cháo
tíng
zhī
nǎi
juān
bǎi
wàn
mín
zhī
qián
chū
kǒng
zòng
shǐ
使
jiān
báo
yǒu
suǒ
huò
ér
zhēng
shāng
zhī
é
suǒ
sǔn
duō
jīn
yǒu
rén
wèi
zhǔ
niú
yáng
gào
zhǔ
ér
niú
yáng
niú
zhī
shī
yǐn
ér
yán
yáng
zhī
huò
zhǐ
wèi
láo
xià
wéi
huài
cháng
píng
ér
yán
qīng
miáo
zhī
gōng
kuī
shāng
shuì
ér
jūn
shū
zhī
xià
tiān
dòng
zhào
shèng
lüè
shén
shì
zhì
míng
yǒu
xiǎo
wèi
xíng
zhī
shì
zhōng
biàn
kǒng
tiān
xià
wéi
zhí
yòng
rén
zhōng
shì
chí
liú
suì
yuè
shù
wàn
chén
qiè
wéi
guò
zhī
yīng
zhǔ
chū
hàn
gāo
shēng
móu
náo
chǔ
quán
liù
guó
gāo
yuē
shàn
yìn
wén
liú
hóu
zhī
yán
ér
yuē
xiāo
yìn
chēng
shàn
wèi
zhī
yìn
xiāo
yìn
yǒu
tóng
ér
cháng
lèi
gāo
zhī
zhī
rén
shì
míng
shèng
rén
zhī
xià
wéi
ér
xíng
zhī
zhī
ér
zhī
zhì
shèng
zhì
míng
jiā
zhě
wèi
mín
chéng
nán
shǐ
xià
jiān
zhí
xíng
nǎi
zhàn
guó
tān
gōng
zhī
rén
xíng
xiǎn
jiǎo
xìng
zhī
shuō
xià
ruò
xìn
ér
yòng
zhī
shì
xùn
gāo
lùn
ér
zhì
qíng
chí
kōng
míng
ér
yāo
shí
huò
wèi
chéng
ér
yuàn
chén
zhī
suǒ
yuàn
jié
rén
xīn
zhě
zhī
wèi
shì
zhī
jìn
yán
zhě
wèi
shǎo
cháng
yǒu
guó
jiā
zhī
suǒ
cún
wáng
shǔ
zhī
suǒ
cháng
duǎn
gào
xià
zhě
guó
jiā
zhī
suǒ
cún
wáng
zhě
zài
dào
zhī
qiǎn
shēn
zài
qiáng
ruò
shǔ
zhī
suǒ
cháng
duǎn
zhě
zài
fēng
zhī
hòu
báo
zài
pín
dào
chéng
shēn
fēng
chéng
hòu
suī
pín
qiě
ruò
hài
zhǎng
ér
cún
dào
de
chéng
qiǎn
fēng
chéng
báo
suī
qiáng
qiě
jiù
duǎn
ér
wáng
rén
zhǔ
zhī
zhī
suǒ
qīng
zhòng
shì
zhī
xián
jūn
ruò
ér
wàng
dào
pín
ér
shāng
fēng
ér
zhì
zhě
guān
rén
zhī
guó
ér
chá
zhī
zhì
qiáng
zhōu
gōng
zhī
hòu
yǒu
cuàn
shì
zhī
chén
wèi
zhì
ruò
zi
zhī
hòu
wáng
chǔ
yǐng
ér
chén
dài
féng
huá
zhī
chǔ
zhī
jìn
píng
zēng
zhī
jiāng
luàn
suí
wén
píng
chén
fáng
qiáo
zhī
jiǔ
yuán
zhǎn
zhì
zhī
cháo
hán
gōng
duō
xuān
tōu
ān
ér
wáng
shì
zhī
xìn
shēng
xuān
zōng
shōu
yān
zhào
huáng
qiáng
xiàn
xiāo
bīng
ér
páng
xūn
zhī
luàn
chén
yuàn
xià
chóng
dào
ér
hòu
fēng
yuàn
xià
yǒu
gōng
ér
tān
qiáng
shǐ
使
xià
suí
qiáng
qín
西
líng
běi
yàn
wèi
zhī
yǒu
gōng
ér
guó
zhī
cháng
duǎn
zài
guó
zhī
cháng
duǎn
rén
zhī
shòu
寿
yāo
rén
zhī
shòu
寿
yāo
zài
yuán
guó
zhī
cháng
duǎn
zài
fēng
shì
yǒu
wāng
léi
ér
shòu
寿
kǎo
yǒu
shèng
zhuàng
ér
bào
wáng
ruò
yuán
yóu
cún
wāng
léi
ér
hài
hào
shèng
zhuàng
ér
wēi
shì
shàn
yǎng
shēng
zhě
shèn
jié
yǐn
shí
dào
yǐn
guān
jié
xīn
ér
yòng
yào
pǐn
zhī
shàng
xìng
zhī
liáng
jiǔ
ér
hài
zàng
píng
ér
shòu
寿
mìng
zhǎng
shàn
yǎng
shēng
zhě
báo
jié
shèn
zhī
gōng
chí
zhī
xiào
yàn
shàng
yào
ér
yòng
xià
pǐn
zhēn
ér
zhù
qiáng
yáng
gēn
běn
kōng
jiāng
tiān
xià
zhī
shì
shū
chén
yuàn
xià
ài
fēng
yuán
zhī
shèng
rén
fēi
zhī
shēn
zhī
zhòng
yǒng
hàn
zhī
shì
zhōng
hòu
jìn
kuò
lǎo
chéng
chū
ruò
chí
dùn
rán
zhōng
kěn
zhě
zhī
suǒ
de
xiǎo
ér
suǒ
sàng
cáo
cān
xián
xiāng
yuē
shèn
rǎo
shì
huáng
xún
yuē
zhì
dào
tài
shèn
huò
xiè
ān
qīng
tán
fèi
shì
ān
xiào
yuē
qín
yòng
èr
shì
ér
wáng
liú
yàn
wèi
zhī
zhuān
yòng
guǒ
ruì
shào
nián
zài
shì
hǎo
zhī
dǎng
xiāng
shī
chéng
fēng
zōng
chū
wèi
zhuó
cuī
yòu
wèi
xiāng
dào
kuān
tuī
guǎng
广
shàng
jiàn
zhōng
zhī
zhèng
shēng
ǎi
rán
tiān
xià
xiāng
wàng
shù
zhēn
guàn
wèi
xiāng
fěng
shàng
xíng
míng
zhěng
tiān
xià
xùn
zhì
jiāo
qiān
rén
zhī
tiān
xià
chí
zhì
kuān
yòng
rén
yǒu
zhuān
yǎn
guò
shī
wèi
cháng
qīng
gǎi
jiù
zhāng
rán
kǎo
chéng
gōng
yuē
wèi
zhì
yán
yòng
bīng
shí
chū
ér
jiǔ
bài
yán
jǐn
ér
zài
rén
fēng
zhī
shì
shēng
xiá
zhī
tiān
xià
sàng
kǎo
shè
cháng
yuǎn
zhōng
lài
zhī
rén
wèi
zhī
běn
jīn
zhě
chá
jiàn
nián
duō
yīn
xún
shì
zhèn
nǎi
jiǎo
zhī
chá
zhī
zhì
néng
zhāo
lái
xīn
jìn
yǒng
ruì
zhī
rén
qiè
chéng
zhī
xiào
wèi
xiǎng
jiāo
fēng
chéng
qiě
tiān
shí
rén
shuí
guò
guó
jūn
hán
gòu
zhì
chá
ruò
xià
duō
fāng
bāo
róng
rén
cái
yòng
guǎng
广
zhì
ěr
qiú
xiá
rén
ān
gǒu
miǎn
kǒng
fēi
cháo
tíng
zhī
xià
suǒ
yuàn
zāi
hàn
wén
bài
quān
shì
zhī
wéi
kǒu
shāng
jīn
ruò
kǒu
shé
jié
gěi
ér
shì
yìng
duì
chí
dùn
ér
tuì
退
rén
dàn
shí
wèi
néng
wén
jiǎo
shì
wèi
yǒu
xiān
wáng
zhī
suì
jiāng
sàn
wēi
yòng
rén
shì
zhū
nán
yǒu
zhuó
zhī
yǒu
chéng
zhī
gōng
shǐ
使
gèng
biàn
ér
zhī
nán
shì
qīng
zuò
dài
gōng
gāo
ér
wàng
zhòng
rén
xiān
zhǔ
huáng
zhōng
wèi
hòu
jiāng
jūn
ér
zhū
liàng
yōu
wéi
zhōng
zhī
míng
wàng
fēi
guān
zhāng
zhī
lún
ruò
bān
jué
tóng
yuè
hòu
guān
hóu
guǒ
wéi
yán
huáng
zhōng
háo
yǒng
zhī
xiān
zhǔ
jūn
chén
zhī
shàng
kuàng
shì
cháng
wèi
hàn
wén
yòng
jiǎ
shēng
wéi
shēn
hèn
chén
cháng
tuī
jiū
zhǐ
qiè
wèi
rán
jiǎ
shēng
tiān
xià
zhī
cái
suǒ
yán
shí
zhī
liáng
rán
qǐng
wèi
shǔ
guó
chán
shì
chǔ
shì
zhī
yán
shǎo
nián
zhī
ruì
gāo
sān
shí
wàn
zhòng
kùn
píng
chéng
dāng
shí
jiàng
xiàng
qún
chén
jiǎ
shēng
zhī
sān
biǎo
ěr
rén
zhī
shū
ér
kùn
zhōng
háng
shuō
yóu
xìn
bīng
xiōng
ér
yán
zhī
zhèng
zhào
kuò
zhī
qīng
qín
xìn
zhī
chǔ
ruò
wén
yòng
shuō
tiān
xià
dài
jiāng
ān
shǐ
使
jiǎ
shēng
cháng
jiān
nán
huǐ
shuō
yòng
zhī
wǎn
chéng
shù
jīng
xìng
sàng
wáng
fēi
suǒ
rán
wén
cái
zhī
zhǔ
jiàng
guàn
xián
zhī
shì
zhì
cháo
cuò
yóu
hào
wén
zhī
shì
zhǐ
tài
zi
jiā
lìng
ér
jǐng
wéi
shǐ
dài
shēn
xián
xiāng
fèn
ér
fēn
gèng
zhèng
lìng
tiān
xià
sāo
rán
zhì
guó
nàn
ér
cuò
zhī
shù
qióng
wén
jǐng
yōu
liè
jiàn
míng
jué
rén
suǒ
bēn
shǐ
使
láo
ér
hòu
qiān
míng
chí
jiǔ
ér
nán
de
rén
ān
fēn
gǎn
zào
qiú
jīn
ruò
duō
kāi
zhòu
jìn
zhī
mén
shǐ
使
yǒu
wài
zhī
gōng
qīng
shì
cóng
kuǐ
zhě
kěn
jiǎo
xìng
míng
zhě
jiē
chén
lún
wèi
tàn
shǐ
使
tiān
xià
cháng
diào
shēng
wàng
xīn
chǐ
ruò
rén
suǒ
zhì
wàng
fēng
zhī
hòu
zāi
xuǎn
rén
zhī
gǎi
jīng
guān
cháng
shí
nián
shàng
jiàn
gèng
xiǎn
háo
jiān
shì
shēng
cháng
zhì
zhōng
shēn
lún
jīn
nǎi
rén
zhī
jiàn
ér
zhī
yóu
kǒng
wèi
chēng
zhāng
suí
zhì
shǐ
使
láo
jiǔ
ér
zhě
yàn
zāi
cháng
diào
zhī
rén
fēi
shǒu
lìng
yuán
duō
quē
shǎo
jiǔ
huàn
zhī
kāi
duō
mén
dài
qiǎo
zhě
ruò
qiǎo
zhě
qīn
duó
shèn
zhuō
zhě
ài
liáo
hài
xiāng
xíng
chá
jìn
suì
zhuō
zhī
rén
shǎo
qiǎo
jìn
zhī
shì
duō
wéi
xià
zhòng
zhī
zhī
āi
zhī
jiù
zhī
jìn
sān
xiàn
yán
shǐ
使
tiān
xià
jùn
xuǎn
rén
cuī
sān
wén
zhī
xiān
zhǐ
shè
chóu
láo
shù
nián
zhī
hòu
shěn
guān
yòu
yǒu
sān
bǎi
rén
xiān
zhàn
quē
cháng
diào
dài
nán
wài
gòu
dàng
yùn
jūn
shū
àn
xíng
nóng
tián
shuǐ
zhèn
jiān
zhī
huài
jìn
yòng
zhī
xīn
zhuǎn
duì
zhě
wàng
chēng
zhǐ
ér
zhòu
qiān
zòu
zhě
qiú
wèi
yōu
děng
ér
huà
xiāng
shèng
xiāng
gāo
yán
ér
míng
shí
luàn
wéi
xià
jiǎn
wèi
qīng
jìng
wèi
xīn
shǐ
使
jiān
suǒ
yuán
ér
mín
guī
hòu
chén
zhī
suǒ
yuàn
hòu
fēng
zhě
zhī
wèi
zhě
jiàn
guó
shǐ
使
nèi
wài
xiāng
zhì
qīng
zhòng
xiāng
quán
zhōu
táng
wài
zhòng
ér
nèi
qīng
qín
wèi
wài
qīng
ér
nèi
zhòng
nèi
zhòng
zhī
yǒu
jiān
chén
zhǐ
鹿
zhī
huàn
wài
zhòng
zhī
yǒu
guó
wèn
dǐng
zhī
yōu
shèng
rén
fāng
shèng
ér
shuāi
cháng
xiān
jiù
guó
jiā
shěng
zhòng
bīng
jīng
shī
kuí
jīn
shì
nèi
zhòng
gōng
wéi
zōng
suǒ
shēn
ér
fēi
xiǎo
chén
suǒ
néng
duó
ér
zhōu
zhī
rán
wěi
rèn
tái
jiàn
zhī
duān
shì
shèng
rén
guò
fáng
zhī
zhì
guān
qín
hàn
dài
jiàn
zhēng
ér
gài
shù
bǎi
rén
ér
jiàn
lóng
lái
wèi
cháng
zuì
yán
zhě
zòng
yǒu
báo
xuán
chāo
shēng
fēng
wén
ér
guān
zhǎng
fēng
cǎi
suǒ
wèn
zūn
bēi
yán
shèng
tiān
zi
gǎi
róng
shì
guān
láng
miào
zǎi
xiàng
dài
zuì
rén
zōng
zhī
shì
zhě
zǎi
xiàng
dàn
fèng
xíng
tái
jiàn
fēng
zhǐ
ér
shèng
rén
shēn
liú
zhī
tái
jiàn
wèi
jiē
xián
suǒ
yán
wèi
jiē
shì
rán
yǎng
ruì
ér
jiè
zhī
zhòng
quán
zhě
rán
zāi
jiāng
zhé
jiān
chén
zhī
méng
ér
jiù
nèi
zhòng
zhī
jiān
chén
zhī
shǐ
tái
jiàn
zhé
zhī
ér
yǒu
chéng
gān
zhī
ér
jīn
lìng
yán
cháo
tíng
qīng
míng
suǒ
wèi
jiān
chén
wàn
rán
ér
yǎng
māo
shǔ
shǔ
ér
yǎng
zhī
māo
chù
gǒu
fáng
jiān
jiān
ér
chù
fèi
zhī
gǒu
xià
shàng
niàn
zōng
shè
guān
zhī
xià
wèi
sūn
wàn
shì
zhī
fáng
cháo
tíng
gāng
shú
chén
yòu
xiǎo
suǒ
wén
zhǎng
lǎo
zhī
tán
jiē
wèi
tái
jiàn
suǒ
yán
cháng
suí
tiān
xià
gōng
gōng
suǒ
tái
jiàn
zhī
gōng
suǒ
tái
jiàn
zhī
zhì
yīng
miào
zhī
chū
shǐ
jiàn
chēng
qīn
zhī
běn
fēi
rén
zhǔ
guò
diǎn
míng
wén
zhòng
xīn
wèi
ān
gōng
yǔn
dāng
shí
tái
jiàn
zhēng
zhī
jīn
zhě
lùn
fèi
téng
yuàn
jiāo
zhì
gōng
suǒ
zài
zhī
ér
xiāng
zhōng
wài
shī
wàng
tán
wēi
zhī
hòu
suī
yōng
rén
fèn
yáng
fēng
cǎi
xiāo
wěi
zhī
suī
háo
jié
yǒu
suǒ
néng
zhèn
chén
kǒng
wǎng
guàn
chéng
fēng
jǐn
wèi
zhí
zhèng
rén
zhì
rén
zhǔ
gāng
fèi
shì
shēng
kǒng
zi
yuē
shì
jūn
zāi
wèi
zhī
huàn
zhī
zhī
huàn
shī
zhī
gǒu
huàn
shī
zhī
suǒ
zhì
chén
shǐ
shū
tài
guò
wéi
zhī
huàn
shī
guò
bèi
wèi
ér
gǒu
róng
guān
yōu
méng
tián
zhī
duó
quán
èr
shì
wáng
qín
yōu
huái
怀
guāng
zhī
shù
è
zōng
zài
luàn
xīn
běn
shēng
huàn
shī
ér
huàn
nǎi
zhì
sàng
bāng
kǒng
zi
zhī
yán
liáng
wèi
guò
shì
zhī
wèi
guó
zhě
píng
yǒu
wáng
fàn
yán
zhī
shì
lín
nàn
shù
yǒu
xùn
shǒu
zhī
chén
ruò
píng
shàng
néng
yán
lín
nàn
jié
rén
chén
gǒu
jiē
tiān
xià
yuē
dài
zāi
jūn
zi
ér
tóng
xiǎo
rén
tóng
ér
gēng
tóng
shuǐ
sūn
bǎo
yǒu
yán
zhōu
gōng
shèng
zhào
gōng
xián
yóu
xiāng
yuè
zhù
jīng
diǎn
jìn
zhī
wáng
dǎo
wèi
yuán
chén
měi
yán
zuò
chēng
shàn
ér
shù
yuè
wéi
rén
fēi
yáo
shùn
ān
měi
shì
jǐn
shàn
dǎo
liǎn
rèn
xiè
zhī
ruò
shǐ
使
yán
tóng
gēng
chàng
dié
zhě
fēi
xián
wàn
yǒu
xiǎo
rén
jiān
rén
zhǔ
yuán
zhī
jué
chén
zhī
suǒ
yuàn
cún
gāng
zhě
zhī
wèi
chén
fēi
gǎn
xīn
zhèng
gǒu
lùn
jìn
cái
jiǎn
huáng
ēn
qiàn
dìng
rèn
zi
tiáo
shì
xiū
wán
xiè
yuè
jiē
xià
shén
suàn
zhī
zhì
míng
qián
gāng
zhī
duàn
yǔn
chén
gǎn
yǒu
zhì
suǒ
xiàn
zhī
sān
yán
fēi
chén
zhī
jiàn
zhōng
wài
suǒ
bìng
shuí
zhī
jiè
shùn
yuē
ruò
dān
zhū
ào
wéi
màn
yóu
shì
hǎo
shùn
yǒu
shì
zāi
zhōu
gōng
jiè
chéng
wáng
yuē
ruò
shāng
wáng
shòu
zhī
luàn
jiǔ
chéng
wáng
yǒu
shì
zāi
zhōu
chāng
hàn
gāo
wèi
jié
zhòu
liú
jìn
wèi
huán
líng
dāng
shí
rén
jūn
céng
zhī
zuì
shū
zhī
shǐ
wéi
měi
tán
shǐ
使
chén
suǒ
xiàn
sān
yán
jiē
cháo
tíng
wèi
cháng
yǒu
tiān
xià
zhī
xìng
chén
yǒu
yān
ruò
yǒu
wàn
shì
zhī
xià
ān
chá
rán
ér
chén
zhī
wèi
wèi
lóu
zhī
mìng
shì
léi
tíng
zhī
wēi
kuáng
shù
shè
shēn
shǒu
chù
huài
jiā
mén
xiǎo
xuē
tóu
huāng
liú
dào
suī
rán
xià
wèi
zāi
chén
tiān
zhì
xìn
xiàng
zhě
xué
xiào
gòng
shǒu
wéi
chén
běn
cuàn
zhú
gǎn
quán
ér
xià
rán
yán
zhào
duì
cóng
róng
jiǔ
zhī
zhì
wèi
chén
yuē
fāng
jīn
zhèng
lìng
shī
ān
zài
zhèn
guò
shī
zhǐ
chén
chén
duì
yuē
xià
shēng
zhī
zhī
xìng
tiān
zòng
wén
huàn
míng
huàn
qín
huàn
duàn
dàn
huàn
qiú
zhì
tài
jìn
rén
tài
ruì
tīng
yán
tài
guǎng
广
yòu
shù
suǒ
rán
zhī
zhuàng
xià
hàn
zhī
yuē
qīng
suǒ
xiàn
sān
yán
zhèn
dāng
shú
zhī
chén
zhī
kuáng
fēi
jīn
xià
róng
zhī
jiǔ
róng
zhī
shǐ
ér
shè
zhī
zhōng
shì
ér
yán
suǒ
chén
zhī
suǒ
zhě
zhòng
yuàn
chóu
shí
duō
jiāng
chén
shēn
wén
zhōng
chén
wēi
shǐ
使
xià
suī
shè
chén
ér
dài
zāi
wáng
dàn
kǒng
tiān
xià
chén
wèi
jiè
yán
zhě
shì
zhī
jīng
yuè
zhòu
biǎo
chéng
huǐ
zhì
zài
sān
gǎn
xià
tīng
yán
huài
néng
jìn
shuō
wéi
xià
lián
zhōng
ér
shè
zhī
shèng
dài
zuì
yōu
kǒng
zhī
zhì
译文
简析
注释

作者简介

苏轼[sū shì]

北宋文学家、书画家,唐宋八大家之一,眉州眉山(今属四川)人,字子瞻,一字和仲,号东坡居士。苏老泉长子,苏颍滨兄。与父、弟合称“三苏”,故又称“大苏”。宋仁宗嘉祐二年(1057年)进士。嘉祐六年(1061年),再中制科,授签书凤翔府节度判官厅事。宋英宗治平二年(1065年),召除判登闻鼓院,寻试馆职,除直史馆。治平三年,父卒,护丧归蜀。宋神宗熙宁二年(1069年),服除,除判官告院兼判尚书祠部,权开封府推官。熙宁四年(1070年),上书论王介甫新法之不便,出为杭州通判。徙知密、徐二州。元丰二年(1079年),移知湖州,因诗托讽,逮赴台狱,史称“乌台诗案”。狱罢,贬黄州团练副使,本州安置。元丰四年(1081年),移汝州团练副使。元丰八年(1085年)春,得请常州居住,十月起知登州。寻召除起居舍人。宋哲宗元祐元年(1086年)迁中书舍人,改翰林学士兼侍读。元祐四年(1089年),以龙图阁学士知杭州。会大旱,饥疾并作,东坡请免上供米,又减价粜常平米,存活甚众。杭近海,民患地泉咸苦,东坡倡浚河通漕,又沿西湖东西三十里修长堤,民德之。元祐六年(1091年),除翰林学士承旨,寻因谗出知颍州,徙扬州。后以端明殿学士、翰林侍读学士出知定州。绍圣元年(1094年),贬惠州。绍圣四年(1097年),再贬儋州。累贬琼州别驾,居昌化。宋徽宗即位,元符三年(1100年)赦还,提举玉局观,复朝奉郎。建中靖国元年(1101年),卒于常州,年六十四(按:东坡生于宋仁宗景祐三年十二月十九日,时已入1037年)。宋孝宗时谥文忠。东坡于文学艺术堪称全才。其文汪洋恣肆,清新畅达,与欧阳文忠并称“欧苏”,为唐宋八大家之一;为诗清新豪健,善用夸张比喻,独具风格,与黄山谷并称“苏黄”;作词开豪放一派,变词体绮靡之风,下启南宋,与辛稼轩并称“苏辛”;工书,擅行、楷,能自创新意,用笔丰腴跌宕,有天真烂漫之趣,与黄山谷、米元章、蔡君谟并称宋四家;画学文与可,喜作枯木怪石,论画主张神似。有《东坡集》四十卷、《东坡后集》二十卷、《和陶诗》四卷、《东坡七集》、《东坡志林》、《东坡乐府》、《仇池笔记》《论语说》等。《全宋诗》东坡诗,卷一至卷四六,以清道光刊王文诰《苏文忠公诗编注集成》为底本,卷四七、卷四八,以清干隆刊冯踵息《苏文忠诗合注》为底本。校以宋刊半叶十行本《东坡集》《东坡后集》(残,简称集甲)、宋刊半叶十二行本《东坡集》《东坡后集》(残,简称集乙,集甲、集乙合称集本)、宋眉山刊《苏文忠公文集》(残,简称集丙)、宋黄州刊《东坡先生后集》(残,简称集丁),宋刊《东坡先生和陶渊明诗》(简称集戊)、宋刊《集注东坡先生诗前集》(残,简称集注)、宋嘉泰刊施德初、顾景繁《注东坡先生诗》(残,简称施甲)、宋景定补刊施、顾《注东坡先生诗》(残,简称施乙,施甲、施乙合称施本)、宋黄善夫家塾刊《王状元集百家注分类东坡先生诗》(简称类甲)、宋泉州刊《王状元集百家注分类东坡先生诗》(残,简称类乙)、元务本书堂刊《增刊校正王状元集注分类东坡先生诗》(简称类丙,类甲、类乙、类丙,合称类本)、明成化刊《东坡七集》(简称七集)、明万历刊《重编东坡先生外集》(简称外集)、清查初白《补注东坡编年诗》(简称查注)、清冯踵息《苏文忠诗合注》(简称合注)。参校资料一为金石碑帖和著录金石诗文的专著的有关部分;一为清人、近人的苏诗校勘批语,其中有何义门焯所校清康熙刊《施注苏诗》(简称何校),卢檠斋、纪晓岚所校清干隆刊查注(分别简称卢校、纪校),章茗簃所校缪艺术风覆明成化《东坡七集》(简称章校)。卷四八所收诗篇除《重编东坡先生外集》外,还分别采自《春渚纪闻》、《侯鲭录》等书,亦据所采各书及有关资料进行校勘。新辑集外诗,编为第四九卷。生平见《宋史·卷三百三十八·苏轼传》。