荀子 · 解蔽第二十一
xún zi · jiě bì dì èr shí yī
fán
rén
zhī
huàn
ér
àn
zhì
jīng
liǎng
huò
tiān
xià
èr
dào
shèng
rén
liǎng
xīn
jīn
zhū
hóu
zhèng
bǎi
jiā
shuō
huò
shì
huò
fēi
huò
zhì
huò
luàn
luàn
guó
zhī
jūn
luàn
jiā
zhī
rén
chéng
xīn
qiú
zhèng
ér
wèi
móu
dào
ér
rén
yòu
suǒ
dài
suǒ
wéi
kǒng
wén
è
suǒ
guān
shù
wéi
kǒng
wén
měi
shì
zhì
suī
zǒu
ér
shì
chuò
ér
shī
zhèng
qiú
zāi
xīn
shǐ
使
yān
bái
hēi
zài
qián
ér
jiàn
léi
zài
ér
ěr
wén
kuàng
shǐ
使
zhě
dào
zhī
rén
luàn
guó
zhī
jūn
fēi
zhī
shàng
luàn
jiā
zhī
rén
fēi
zhī
xià
āi
zāi
wèi
wèi
è
wèi
shǐ
wèi
zhōng
wèi
yuǎn
wèi
jìn
wèi
wèi
qiǎn
wèi
wèi
jīn
wèi
fán
wàn
xiāng
wèi
xīn
shù
zhī
gōng
huàn
rén
jūn
zhī
zhě
xià
jié
yīn
zhòu
shì
jié
guān
ér
zhī
guān
lóng
féng
huò
xīn
ér
luàn
xíng
zhòu
fēi
lián
ér
zhī
wēi
zi
huò
xīn
ér
luàn
xíng
qún
chén
zhōng
ér
shì
bǎi
xìng
yuàn
fēi
ér
yòng
xián
liáng
tuì
退
chù
ér
yǐn
táo
suǒ
sàng
jiǔ
zhī
ér
zōng
miào
zhī
guó
jié
shān
zhòu
xiàn
chì
pèi
shēn
xiān
zhī
rén
yòu
zhī
jiàn
sāi
zhī
huò
chéng
tāng
jiān
xià
jié
zhǔ
xīn
ér
shèn
zhì
zhī
shì
néng
zhǎng
yòng
yǐn
ér
shēn
shī
dào
suǒ
dài
xià
wáng
ér
shòu
jiǔ
yǒu
wén
wáng
jiān
yīn
zhòu
zhǔ
xīn
ér
shèn
zhì
zhī
shì
néng
zhǎng
yòng
wàng
ér
shēn
shī
dào
suǒ
dài
yīn
wáng
ér
shòu
jiǔ
yuǎn
fāng
zhì
zhēn
shì
bèi
ěr
tīng
bèi
shēng
kǒu
shí
bèi
wèi
xíng
bèi
gōng
míng
shòu
bèi
hào
shēng
tiān
xià
hǎi
shì
zhī
wèi
zhì
shèng
shī
yuē
fèng
huáng
qiū
qiū
ruò
gān
shēng
ruò
xiāo
yǒu
fèng
yǒu
huáng
zhī
xīn
zhī
rén
chén
zhī
zhě
táng
yāng
shì
táng
yāng
quán
ér
zhú
zài
zi
guó
ér
zuì
shēn
shēng
táng
yāng
sòng
jìn
zhú
xián
xiāng
ér
zuì
xiào
xiōng
shēn
wèi
xíng
rán
ér
zhī
sāi
zhī
huò
tān
bèi
pàn
zhēng
quán
ér
wēi
miè
wáng
zhě
jīn
wèi
cháng
yǒu
zhī
bào
shū
níng
péng
rén
zhī
qiě
néng
chí
guǎn
zhòng
ér
míng
guǎn
zhòng
zhào
gōng
wàng
rén
zhī
qiě
néng
chí
zhōu
gōng
ér
míng
zhōu
gōng
chuán
yuē
zhī
xián
zhī
wèi
míng
xián
zhī
wèi
néng
miǎn
zhī
jiàng
zhī
zhǎng
zhī
wèi
zhī
bīn
mèng
zhī
zhě
luàn
jiā
shì
zi
yòng
ér
zhī
wén
sòng
zi
ér
zhī
shèn
zi
ér
zhī
xián
shēn
zi
ér
zhī
zhī
huì
zi
ér
zhī
shí
zhuāng
zi
tiān
ér
zhī
rén
yóu
yòng
wèi
zhī
dào
jǐn
yóu
wèi
zhī
dào
jǐn
qiǎn
yóu
wèi
zhī
dào
jìn
shù
yóu
wèi
zhī
dào
jǐn
biàn
便
yóu
wèi
zhī
dào
jǐn
lùn
yóu
tiān
wèi
zhī
dào
jǐn
yīn
shù
zhě
jiē
dào
zhī
dào
zhě
cháng
ér
jǐn
biàn
zhī
zhī
zhī
rén
guān
dào
zhī
ér
wèi
zhī
néng
shí
wéi
ér
shì
zhī
nèi
luàn
wài
huò
rén
shàng
xià
xià
shàng
sāi
zhī
huò
kǒng
zi
rén
zhī
qiě
xué
luàn
shù
wéi
xiān
wáng
zhě
jiā
zhōu
dào
ér
yòng
zhī
chéng
zhōu
gōng
míng
sān
wáng
bìng
zhī
shèng
rén
zhī
xīn
shù
zhī
huàn
jiàn
sāi
zhī
huò
è
shǐ
zhōng
jìn
yuǎn
qiǎn
jīn
jiān
chén
wàn
ér
zhōng
xiàn
héng
yān
shì
zhòng
xiāng
luàn
lún
wèi
héng
yuē
dào
xīn
zhī
dào
xīn
zhī
dào
dào
ér
fēi
dào
rén
shú
ér
shǒu
suǒ
jìn
suǒ
dào
zhī
xīn
rén
dào
rén
ér
dào
rén
dào
zhī
xīn
dào
rén
lùn
dào
rén
luàn
zhī
běn
zhī
yuē
xīn
zhī
dào
rán
hòu
dào
dào
rán
hòu
shǒu
dào
jìn
fēi
dào
dào
zhī
xīn
rén
dào
rén
ér
dào
zhī
rén
dào
zhī
xīn
dào
rén
lùn
fēi
dào
zhì
zhī
yào
huàn
zhī
zhì
zhī
yào
zài
zhī
dào
rén
zhī
dào
yuē
xīn
xīn
zhī
yuē
ér
jìng
xīn
wèi
cháng
zāng
rán
ér
yǒu
suǒ
wèi
xīn
wèi
cháng
liǎng
rán
ér
yǒu
suǒ
wèi
xīn
wèi
cháng
dòng
rán
ér
yǒu
suǒ
wèi
jìng
rén
shēng
ér
yǒu
zhī
zhī
ér
yǒu
zhì
zhì
zhě
zāng
rán
ér
yǒu
suǒ
wèi
suǒ
zāng
hài
suǒ
jiāng
shòu
wèi
zhī
xīn
shēng
ér
yǒu
zhī
zhī
ér
yǒu
zhě
tóng
shí
jiān
zhī
zhī
tóng
shí
jiān
zhī
zhī
liǎng
rán
ér
yǒu
suǒ
wèi
hài
wèi
zhī
xīn
mèng
tōu
xíng
shǐ
使
zhī
móu
xīn
wèi
cháng
dòng
rán
ér
yǒu
suǒ
wèi
jìng
mèng
luàn
zhī
wèi
zhī
jìng
wèi
dào
ér
qiú
dào
zhě
wèi
zhī
ér
jìng
zuò
zhī
jiāng
dào
zhě
zhī
rén
jiāng
shì
dào
zhě
zhī
jǐn
jǐn
jiāng
dào
zhě
jìng
chá
zhī
dào
chá
zhī
dào
xíng
dào
zhě
ér
jìng
wèi
zhī
qīng
míng
wàn
xíng
ér
jiàn
jiàn
ér
lùn
lùn
ér
shī
wèi
zuò
shì
ér
jiàn
hǎi
chǔ
jīn
ér
lùn
jiǔ
yuǎn
shū
guān
wàn
ér
zhī
qíng
cān
zhì
luàn
ér
tōng
jīng
wěi
tiān
ér
cái
guān
wàn
zhì
ér
zhòu
huī
huī
guǎng
广
guǎng
广
shú
zhī
guǎng
广
guǎng
广
shú
zhī
guàn
guàn
fēn
fēn
shú
zhī
xíng
míng
cān
yuè
mǎn
shì
zhī
wèi
rén
è
yǒu
zāi
xīn
zhě
xíng
zhī
jūn
ér
shén
míng
zhī
zhǔ
chū
lìng
ér
suǒ
shòu
lìng
jīn
shǐ
使
duó
xíng
zhǐ
kǒu
jié
ér
shǐ
使
yún
xíng
jié
ér
shǐ
使
shēn
xīn
jié
ér
shǐ
使
shì
zhī
shòu
fēi
zhī
yuē
xīn
róng
--
jìn
xiàn
qíng
zhī
zhì
èr
shī
yún
cǎi
cǎi
juǎn
ěr
yíng
qīng
kuāng
jiē
huái
rén
怀
zhì
zhōu
xíng
qīng
kuāng
mǎn
juǎn
ěr
rán
ér
èr
zhōu
xíng
yuē
xīn
zhī
zhī
qīng
jīng
èr
huò
zàn
zhī
wàn
jiān
zhī
shēn
jǐn
měi
lèi
liǎng
zhī
zhě
ér
yān
nóng
jīng
tián
ér
wéi
tián
shī
jiǎ
jīng
shì
ér
wéi
shì
shī
gōng
jīng
ér
wéi
shī
yǒu
rén
néng
sān
ér
shǐ
使
zhì
sān
guān
yuē
jīng
dào
zhě
jīng
zhě
jīng
zhě
jīng
dào
zhě
jiān
jūn
zi
dào
ér
zàn
dào
zhèng
zàn
chá
zhèng
zhì
xíng
chá
lùn
wàn
guān
zhě
shùn
zhī
zhì
tiān
xià
shì
zhào
ér
wàn
chéng
chù
wēi
zhī
róng
mǎn
yǎng
zhī
wēi
róng
ér
wèi
zhī
dào
jīng
yuē
rén
xīn
zhī
wēi
dào
xīn
zhī
wēi
wēi
wēi
zhī
wéi
míng
jūn
zi
ér
hòu
néng
zhī
zhī
rén
xīn
pán
shuǐ
zhèng
cuò
ér
dòng
zhàn
zhuó
zài
xià
ér
qīng
míng
zài
shàng
jiàn
zhěn
méi
ér
chá
wēi
fēng
guò
zhī
zhàn
zhuó
dòng
xià
qīng
míng
luàn
shàng
xíng
zhī
zhèng
xīn
shì
dǎo
zhī
yǎng
zhī
qīng
zhī
qīng
dìng
shì
fēi
jué
xián
xiǎo
yǐn
zhī
zhèng
wài
xīn
nèi
qīng
jué
hǎo
shū
zhě
zhòng
ér
cāng
jié
chuán
zhě
hǎo
jià
zhě
zhòng
ér
hòu
chuán
zhě
hǎo
zhě
zhòng
ér
kuí
chuán
zhě
hǎo
zhě
zhòng
ér
shùn
chuán
zhě
chuí
zuò
gōng
yóu
zuò
shǐ
ér
羿
jīng
shè
zhòng
zuò
chē
chéng
zuò
chéng
ér
zào
jīng
jīn
wèi
cháng
yǒu
liǎng
ér
néng
jīng
zhě
céng
zi
yuē
shì
tíng
shǔ
è
néng
kōng
shí
zhī
zhōng
yǒu
rén
yān
míng
yuē
wéi
rén
shàn
shè
hǎo
ěr
zhī
jiē
bài
wén
méng
zhī
shēng
wén
cuò
jīng
shì
ěr
zhī
ér
yuǎn
wén
méng
zhī
shēng
xián
jìng
tōng
rén
ruò
shì
wèi
wēi
mèng
zi
è
bài
ér
chū
wèi
néng
jiàng
wèi
yǒu
zi
è
ér
cuì
zhǎng
wèi
néng
rěn
wèi
hǎo
ěr
zhī
yuǎn
wén
méng
zhī
shēng
wèi
wēi
wèi
wèi
wēi
wēi
zhě
zhì
rén
zhì
rén
rěn
jiàng
wēi
zhuó
míng
wài
jǐng
qīng
míng
nèi
jǐng
shèng
rén
zòng
jiān
qíng
ér
zhì
yān
zhě
jiàng
rěn
wēi
rén
zhě
zhī
háng
dào
wéi
shèng
rén
zhī
háng
dào
jiàng
rén
zhě
zhī
gōng
shèng
zhě
zhī
zhì
xīn
zhī
dào
fán
guān
yǒu
zhōng
xīn
dìng
wài
qīng
qīng
wèi
dìng
rán
fǒu
míng
míng
ér
xíng
zhě
jiàn
qǐn
shí
wéi
jiàn
zhí
lín
wèi
hòu
rén
míng
míng
míng
zuì
zhě
yuè
bǎi
zhī
gōu
wéi
kuǐ
zhī
huì
ér
chū
chéng
mén
wéi
xiǎo
zhī
guī
jiǔ
luàn
shén
yàn
ér
shì
zhě
shì
wèi
liǎng
yǎn
ěr
ér
tīng
zhě
tīng
ér
wéi
xiōng
xiōng
luàn
guān
cóng
shān
shàng
wàng
niú
zhě
ruò
yáng
ér
qiú
yáng
zhě
xià
qiān
yuǎn
cóng
shān
xià
wàng
zhě
shí
rèn
zhī
ruò
zhù
ér
qiú
zhù
zhě
shàng
zhé
gāo
zhǎng
shuǐ
dòng
ér
jǐng
yáo
rén
dìng
měi
è
shuǐ
xuán
zhě
yǎng
shì
ér
jiàn
xīng
rén
dìng
yǒu
yòng
jīng
huò
yǒu
rén
yān
shí
dìng
shì
zhī
zhě
zhě
zhī
dìng
jué
jué
dàng
gǒu
dàng
ān
néng
guò
xià
shǒu
zhī
nán
yǒu
rén
yān
yuē
juān
shǔ
liáng
wéi
rén
ér
shàn
wèi
míng
yuè
ér
xiāo
xíng
jiàn
yǐng
wéi
guǐ
yǎng
shì
wéi
mèi
bèi
ér
zǒu
zhì
jiā
shī
ér
āi
zāi
fán
rén
zhī
yǒu
guǐ
gǎn
zhī
jiān
xuán
zhī
shí
dìng
zhī
rén
zhī
suǒ
yǒu
ér
yǒu
zhī
shí
ér
dìng
shì
shāng
shī
湿
ér
ér
pēng
tún
yǒu
sàng
tún
zhī
fèi
ér
wèi
yǒu
zhī
suī
zài
xià
shǒu
zhī
nán
fán
zhī
rén
zhī
xìng
zhī
zhī
zhī
rén
zhī
xìng
qiú
zhī
zhī
ér
suǒ
zhǐ
zhī
méi
shì
qióng
nián
néng
suǒ
guàn
yān
suī
亿
wàn
jiā
wàn
zhī
biàn
zhě
ruò
xué
lǎo
shēn
cháng
zi
ér
zhě
ruò
yóu
zhī
cuò
shì
zhī
wèi
wàng
rén
xué
zhě
xué
zhǐ
zhī
è
zhǐ
zhī
yuē
zhǐ
zhū
zhì
wèi
zhì
yuē
shèng
wáng
shèng
zhě
jǐn
lún
zhě
wáng
zhě
jǐn
zhì
zhě
liǎng
jǐn
zhě
wéi
tiān
xià
xué
zhě
shèng
wáng
wèi
shī
àn
shèng
wáng
zhī
zhì
wèi
qiú
tǒng
lèi
xiàng
xiào
rén
xiàng
shì
ér
shì
lèi
shì
ér
jūn
zi
zhī
zhī
shèng
rén
yǒu
zhī
fēi
shì
wèi
zhī
yǒu
yǒng
fēi
chí
shì
wèi
zhī
zéi
chá
shú
fēi
fēn
shì
wèi
zhī
cuàn
duō
néng
fēi
xiū
dàng
shì
wèi
zhī
zhī
biàn
fēi
yán
shì
wèi
zhī
chuán
yuē
tiān
xià
yǒu
èr
fēi
chá
shì
shì
chá
fēi
wèi
wáng
zhì
wáng
zhì
tiān
xià
shì
wèi
lóng
zhèng
rán
ér
yóu
yǒu
néng
fēn
shì
fēi
zhì
zhí
zhě
xié
ruò
fēi
fèn
shì
fēi
fēi
zhì
zhí
fēi
biàn
zhì
luàn
fēi
zhì
rén
dào
suī
néng
zhī
rén
néng
sǔn
rén
àn
zhí
jiāng
zhì
guài
shuō
wán
xiāng
náo
huá
àn
jiàng
qián
ér
kǒu
hòu
yán
ér
rěn
gòu
zhèng
ér
wàng
biàn
ér
hǎo
ràng
jìng
jié
ér
hǎo
xiāng
tuī
luàn
shì
jiān
rén
zhī
shuō
tiān
xià
zhī
zhì
shuō
zhě
fāng
duō
rán
chuán
yuē
ér
wèi
chá
yán
ér
wèi
biàn
jūn
zi
jiàn
zhī
wén
jiàng
zhì
wáng
zhì
jūn
zi
jiàn
zhī
zhī
wèi
wèi
zhī
chéng
qiú
zhī
yōu
zhī
guǎng
广
yān
néng
zhī
fáng
shǎo
qǐng
gàn
zhī
xiōng
zhōng
wǎng
mǐn
lái
lián
zhī
xīn
dāng
shí
dòng
zhì
ér
yīng
shì
ér
biàn
zhì
luàn
fǒu
zhāo
rán
míng
zhōu
ér
chéng
xiè
ér
bài
míng
jūn
zhī
yǒu
xuān
ér
chéng
yǐn
ér
bài
àn
jūn
zhī
yǒu
rén
jūn
zhě
zhōu
chán
yán
zhì
zhí
yán
fǎn
xiǎo
rén
ěr
ér
jūn
zi
yuǎn
shī
yún
wéi
míng
ér
cāng
yán
shàng
yōu
ér
xià
xiǎn
jūn
rén
zhě
xuān
zhí
yán
zhì
ér
chán
yán
fǎn
jūn
zi
ěr
ér
xiǎo
rén
yuǎn
shī
yún
míng
míng
zài
xià
zài
shàng
yán
shàng
míng
ér
xià
huà
译文
简析
注释

作者简介

荀子[xún zi]

荀子,名况,字卿,华夏族(汉族),战国末期赵国人 。著名思想家、文学家、政治家,时人尊称“荀卿”。西汉时因避汉宣帝刘询讳,因“荀”与“孙”二字古音相通,故又称孙卿。曾三次出任齐国稷下学宫的祭酒,后为楚兰陵(位于今山东兰陵县)令。 荀子对儒家思想有所发展,在人性问题上,提倡性恶论,主张人性有恶,否认天赋的道德观念,强调后天环境和教育对人的影响。其学说常被后人拿来跟孟子的‘性善论’比较,荀子对重新整理儒家典籍也有相当显著的贡献。